Kuran çevirileri arasındaki farklılıkları inceleyerek çözüme gitme : Bakara 221 ve cariye meselesi

Kuran çevirileri arasındaki farklılıkları inceleyerek çözüme gitme : Bakara 221 ve cariye meselesi

Önceki yazılarda, Kur’an’da “cariye” diye bir kelimenin kullanılmadığından ancak çevirilerin ezici çoğunluğunda çeşitli ifadelerin hep “cariye” olarak çevrildiğinden bahsetmiştim.
Bu ifadelerin başında “ma meleket eymanuhum” ifadesinin geldiğini söylemiştik. Ancak 2/221’de bu ifadeyi göremediğimiz halde karşımıza yine “cariye” kelimesi çıkıyor bir fazlayla artık bir de yanında “köle” kelimesi de var.
Aşağıda orjinalinin latin harfleriyle yazılmış versiyonunda hangi kelimelerin bu şekilde çevrilmiş olduğunu göstermekteyim :
Velâ tenkihu-lmuşrikâti hattâ yu/min(ne) veleemetun (cariye)  mu/minetun ḣayrun min muşriketin velev a’cebetkum velâ tunkihu-lmuşrikîne hattâ yu/minû vele’abdun (köle)  mu/minun ḣayrun min muşrikin velev a’cebekum ulâ-ike yed’ûne ilâ-nnâr(i)  va(A)llâhu yed’û ile-lcenneti velmaġfirati bi-iżnih(i) veyubeyyinu âyâtihi linnâsi le’allehum yeteżekkerûn 
İşte çevirilerden bir kaç örnek:
BAKARA 221. İman etmedikçe putperest kadınlarla evlenmeyin. Beğenseniz bile, putperest bir kadından, imanlı bir câriye kesinlikle daha iyidir. İman etmedikçe putperest erkekleri de (kızlarınızla) evlendirmeyin. Beğenseniz bile, putperest bir kişiden inanmış bir köle kesinlikle daha iyidir. Onlar (müşrikler) cehenneme çağırır. Allah ise, izni (ve yardımı) ile cennete ve mağfirete çağırır. Allah, düşünüp anlasınlar diye âyetlerini insanlara açıklar. (Diyanet Vakfı çevirisi)
BAKARA 221. Müşrikeleri imân edinceye kadar nikah etmeyiniz. Elbette mü’min olan bir cariye, bir müşrikeden hayırlıdır. Velev ki müşrike sizin hoşunuza gitsin. Ve müşrik erkeklere de, imân etmedikçe (müslüman kadınları) nikah ettirmeyiniz. Elbette bir mü’min köle, bir müşrikten hayırlıdır. Velev ki o müşrik hoşunuza gidecek olsun. Onlar (o müşrik ve müşrikeler, insanı) ateşe davet ederler. Allah Teâlâ ise kendi izniyle cennete ve mağfirete davet buyurur. Ve insanlara âyetlerini açıkça bildirir, tâ ki tezekkür etsinler. (Ömer Nasuhi Bilmen çevirisi)
Tabi burada Arapça’ya hakim olmak lazım. Kendi kendime, neden ayette geçen EMT ve ABD kelimeleri “cariye” ve “köle” olarak çevrilmiş araştırmak lazım…..diyor iken çeviriler arası bir farklılık farkettim:
Öncelikle bu ayette inanların müşriklerle olası evlilik durumları konusunda uyarılarda bulunuluyor. O konu şu anda inceleme kapsamımda değil. Benim ilgilendiğim “cariye” ve “köle” kelimeleri. Şu çeviriye dikkat edelim:
Ve Allah’tan başkasına ilahlık yakıştıran kadınlarla onlar (sahih) inanca ulaşıncaya kadar evlenmeyin: Çünkü (Allah’a) bağlanmış mümin bir kadın, Allah’tan başkasına ilahlık yakıştıran kadından -bu sizin hoşunuza gitse de- kesinlikle daha hayırlıdır. Ve Allah’tan başkasına ilahlık yakıştıran erkekler ile onlar (sahih) inanca ulaşıncaya kadar kadınlarınızı nikahlamayın; zira (Allah’a) bağlanmış bir mümin erkekten -bu sizi hoşnut etse bile- kesinlikle daha hayırlıdır. (Böyleleri) sizi ateşe davet ederken Allah sizi cennete ve O’nun izniyle mağfiret(e nail olma)ya davet eder; ve Allah mesajını insanlığa açıklar ki ondan ders alabilsinler.(Muhammet Esed çevirisi)
Muhammet Esed bazılarınca ayetleri çarpıtan, tartışmalı bir isim…
O zaman hemen bir başka çeviri:
Allah’a şirk koşan kadınları, imana gelmedikçe nikâhlamayın. İman sahibi bir cariyebile sizi imrendiren bir müşrik kadından daha hayırlıdır. Şirk koşan erkeklere de kızlarınızı vermeyin. Müşrik, sizi imrendirse bile iman ehli bir kul, ondan hayırlıdır. Onlar, sizi ateşe çağırırlar, Allah’sa, izniyle cennete ve yarlıganmaya. Anarlar, hatırda tutarlar diye de insanlara delillerini apaçık bildirmededir. (Abdülbaki Gölpınarlı çevirisi)
İlginç.. İlk kelime “cariye” olarak çevrilmiş, ikincisi ise “kul”… Kul kelimesi dilimize de aynen geçmiştir aslında, abd, abdullah, Allahın kulu…
Şimdi bir de aklıma bir soru geldi… Kölelik denilen olgu ve köle, insanlar arasında bulunan bir statü durumudur. Allah nezdinde herkes eşittir.. Bu ayetteki abd kelimesini erkek köle olarak çevirenler şunu cevaplamalıdırlar: Ayette Allah bir kıyas yapıyor, neden şu şundan evladır, iyidir derken insanlar nezdindeki bir statüyü kullansın, hem de tüm zamanları kapsayan mesajında… (Ki günümüzde köle yok)
Bu konu eğer ben ifade edebildiysem size de , edemediysem bana oldukça açık.. daha fazla söz söylemeye gerek yok… Muhammed Esed çevirisini bir daha okuyarak yazıyı tamamlamanızı tavsiye ederim.
Doğrusunu Allah bilir.

10 thoughts on “Kuran çevirileri arasındaki farklılıkları inceleyerek çözüme gitme : Bakara 221 ve cariye meselesi

  1. çok teşekkür ederim bilgi verdigin için içim icimi yiyor Allah(Adaleti hicbir şekilde şaşmayan, yargı gününün tek sahibi) nasıl insanlar arasında “köle” diye ayrım yapar. aciklamalarinizdan oldukça memnun kaldım arastiracagim inşallah doğru çıkar birgün sizinle tanışmak isterim.

    1. Benim de içim içimi yemişti, bir kompozisyon halinde tutarlı bir sonuca ulaşmak için bir hayli inceledim ve araştırdım ve bulgularımı bir kaç yazıda paylaştım. Ben de tanışmak isterim.

  2. “Allah bir kıyas yapıyor, neden şu şundan evladır, iyidir derken insanlar nezdindeki bir statüyü kullansın, hem de tüm zamanları kapsayan mesajında..” demişsiniz. Nahl suresi 75 ve 76. ayetler için ne diyeceğiz o halde?

      1. Yazınızı okudum. Nahl 75te dediğiniz gibi bir anlam olsa bile, bu 76daki durumu açıklamıyor ne yazık ki.
        Nahl 76da Allah dilsiz ve işe yaramaz bir adamla adaletle emreden ve doğru yolda olan adam üzerinden kıyas yapmış. Dilsiz adamı inanmayana, ötekini inanana benzetmiş. Dilsiz, işe yaramaz olmak bu adamın elinde olan bir şey mi?
        Ben bu ayetleri kendimi Müslüman olup da köle, dilsiz, ya da istemeden bir başkasına yük olan biri yerine koyarak okudum. O yüzden bu kadar takıldım bu konuya. Üstünlük takvadaysa neden bir köleyle, bir dilsizle bir hür eş olamasın?

    1. Evet, görmemişim.Kusura bakmayın. “Dilsiz” olarak çevrilen kelime üzerinde biraz araştırma yapsa idiniz cevabın çok kolay olduğunu fark edecektiniz.

      2:18 Summüm bükmün umyün fe hüm la yarciun

      Sağırdırlar, dilsizdirler, kördürler. Onlar artık dönmezler.

      Bu ayette Allah fiziksel özelliklerden mi bahsediyor sizce?

      Nahl 76 daki dilsiz bir fizik özelliği değil; bu ayetteki anahtar kod kelime “mevla” Mevla kelimesi toplam 18 ayette geçiyor ve Allah için 13 ayette kullanılıyor geri kalan 4 ayette şirk koşanların kendilerine “mevla” edinme durumları için kullanılıyor. Geriye 1 adet ayet kalıyor “MEVLA” KELİMESİNİN GEÇTİĞİ..Nahl 76… Buradaki “mevla” edinen dilsiz adam sizce müşrik olabilir mi?

  3. Yukarıda Muhammed Esed tercümesini aktarırken manayı bozan bir eksiklik olmuş. Bazı kelimeler silinmiş. Düzeltirsiniz umarım. Teşekkürler.

  4. Selamünaleyküm.
    Kuranda kölelik ve cariyelik meselesi, Nahl suresi-101.Ayete göre zamana göre değişen ayetlerdendir.Enfal suresindeki ganimet ayetleri de böyledir.Ganimetlerin hepsi önce ALLAH ve Peygamberinin iken, sonradan beşte, bire düşürülmüştür.Bu durum şaşılacak bir şey değildir.Nasıl, zamanımızda bazı olaylar değişiyor ise, ayetler de değişebilir.Kölelik o zamanın büyük menfaat araçlarında biriydi.İlk ayetlerle kaldırılsaydı, kimse müslüman olmazdı.Beled suresi-13.Ayetle tamamen kaldırılmıştır.Amerikan iç savaşı kölelik yüzünden çıkmış ve 500000 insan ölmüştür.Kuran bir de, değişmeyen kanunlar olduğunu yazar.Örneğin Kurandaki büyük günahlar değişmeyen kanunlardandır.Diyorlar ki:”Bu Kuranı, Araplara kral olmak için Hz. Muhammed yazdı”.Ben de soruyorum:”Kral olmak isteseydi, neden Beled suresi-13.Ayeti yazıp Krallığını riske atsın?

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


*